Hoofdmenu:
DCC techniek > Decoders > Ontwikkelingen decoder aansluitingen
Ontwikkelingen decoder aansluitingen.
Met de komst van de digitale techniek in modelspoor locomotieven, in de jaren 80 van de vorige eeuw, waren decoders nog niet voorzien van enigerlei soort stekkers, ook wel connectors genoemd. Decoders moesten daarom in de lokomotief gesoldeerd worden op de stroomafname contacten, motor en verlichting lampjes. Pas tegen het einde van de jaren 80 zijn de welbekende connectors ontwikkeld. Dit zijn 6 polige NEM651 en 8 polige NEM652 connectors die als industrienorm zijn vastgelegd. Begin de 90er jaren heeft de MOROP en NMRA dit als normering vastgelegd voor de decoderfabrikanten. Deze beide connectors zijn ruim 20 jaar, zonder alternatieven, in gebruik. Soms werden deze types connectors door de modelbouw hobbyist zelf verbouwd om iets passend in een lokomotief te krijgen. Veel normeringen zijn ook overgenomen van de NMRA in Amerika door de MOROP in Europa.
Door de VHDM (Verband der Hersteller Digitaler Modellbahnprodukte e.V.) die optreedt onder de naam RailCommunity, ontstond midden 2000 een nieuwe bron voor normering difinities. Het doel van de genormeerde connectors is om de modelspoorliefhebber meer mogelijkheden te bieden in het makkelijk plaatsen van decoders met connectors in de beperkte ruimtes.
NEM651 en NEM652.
Deze beide connectors zijn een verademing voor de modelspoorliefhebbers, maar ook voor handel. Decoders konden dan ook los verkocht worden aan modelspoor freaks zonder tussenkomst van de retailer. De connector pennen van de NEM652 en de NEM651 connector worden handmatig aan de bedrading van de decoder gesoldeerd in de fabriek. Te begrijpen is dat dit een behoorlijke kostenfactor is. Automatisch gefabriceerde industrie connectors, die als tussenstuk gebruikt werden, waren uitermate onhandige in de begintijd. De kans op storingen was rieel aanwezig. Deze tussenstuk industrie connectors zijn dan ook weer snel van de markt verdwenen.
Verbeterings voorstellen en proeven.
Om het gebrek aan decoder functieuitgangen op te lossen, werd voorgesteld om de 8 polige connector met 14 pennen uit te voeren en voor de NEM651 uit te voeren met twee rijen pennen. Maar door o.a. kosten problemen is dit nooit verwezenlijkt. In 2003 stelden ESU en Marklin de MTX connector voor. Een jaar later ging deze connector in productie bij Marklin in combinatie met een Marklin decoder. Deze connector heeft meerdere motor aansluitingen bedoeld voor de nieuwe C-Sinus motor van Marklin. De bedoeling was om dit type motor door de decoder te laten aansturen, maar ook dit is nimmer gerealiseerd. Verder waren er problemen met een 100 Ohm luidspreker aansluiting, het ontbreken van SUSI en trein-bus systeem en de ongunstige pen indeling van de connector. De problemen van de connector door het veranderen van de pen aansluiting, het veranderen van de uitgangen naar logische aansluitingen zonder noodzaak, werden alleen maar groter. De MTX definitie werd toen veranderd in MTC en gaf uiteindelijk vier varianten. Eén daarvan is de uiteindelijke 21MTC geworden die ESU op de markt brengt. Deze connector bezit twee rijen van 11 gaten. In één van deze rijen ontbreekt het 11de gat als bescherming tegen het verdraaien bij het plaatsen in de lokomotief van een decoder met dit type connector.
De NEM norm is NEM660 geworden voor deze 21MTC connector.
PluX als antwoordt op MTC ontoeganklijkheden.
Daar er veel kritiek was op de MTX/MTC connector, zijn door de firma's Fleischmann en Uhlenbrock een nieuwe connector ontwikkeld, namelijk de PluX connector. Er wordt wel gebruik gemaakt van de MTC connector constructie met dit verschil dat de pennen op het bestaande lokomotief printboard gaten zijn geworden en dat de gaten op de decoderprint, pennen zijn geworden. Tevens is de naam dan PluX22 geworden voor een betere onderscheiding t.o.v. de 21MTC connector. PluX is de afkorting van Plug X. De X staat voor het aantal pennen van de connector. Ook hier wordt een indexpen toegepast tegen het verdraaien bij het plaatsen van een decoder in de lokomotief. Naast de PluX22 zijn er ook de PluX16, PluX12, en PluX8. Deze laatste heeft weinig zin omdat er al een 8 polige connector bestaat, de NEM652. Aangezien de PluX16 weinig voordelen oplevert boven de PluX12, wordt over het algemeen veel decoders uitgerust met een PluX12 connector die beduidend smaller is en daardoor makkelijker in lokomotieven te plaatsen is en bovendien ook nog goedkoper is. Voor de N-spoor liefhebbers is deze PluX12 niet geschikt door de te grote bouwhoogte van de connector. De Plux decoders hebben verschillende afmetingen en is afhankelijk van de pen bezetting. Dit is vastgelegd in het S blad van de NMRA, n.l. S-9.1.1. Dit kunt u vinden op www.nmra.org .
Het voordeel van de Plux connector is dat er meer fysieke functie uitgangen ter beschikking staan wat handig is bij lokomotieven en treinstellen die meerdere verlichting functies hebben. Ook is er al rekening gehouden met een treinbus systeem. Met zo'n systeem kan de lokomotief decoder communiceren met een tweede lokomotief wanneer er in voorspan wordt gereden. In de lokomotief decoder wordt het eigen gewicht opgeslagen alsmede het aantal PK's die voor de locomotief ter beschikking staan. Een andere toekomstige mogelijk is dat elk rijtuig ook van een decoder wordt voorzien en zo de verlichting per rijtuig, vanuit de lokomotief, geschakeld kan worden. Tenslotte is het ook mogelijk om elke goederenwagon van een simpele decoder te voorzien waarin vast gelegd is het ledig gewicht, het beladen gewicht, het aantal assen en de lengte van de wagon. Waarvoor is dit dan, zult u zich afvragen? Wanneer er te veel goederen wagons achter één locomotieven gekoppeld zijn, dan zal de locomotief decoder alle goederen wagons, voorzien van een decoder, uitlezen en constateren dat het totale trein gewicht niet gestrokken kan worden.
De NEM norm voor de Plux connector is NEM658 geworden.
Next18.
Voor de N-schalers ontbrak lange tijd een meerpolige oplossing. Door de RailCommunity werd de Next18 connector ontwikkeld, bedoeld voor de N-schaal gebruikers. Deze Next18 connector is algemeen geaccepteerd door diverse fabrikanten. Deze connector biedt 8 functie uitgangen, maar met sound erbij zijn dat er 6. Namelijk 2 voor de luidspreker. Vier uitgangen zijn versterkt zodat er direcht een lampje of LED op aangesloten kan worden. De overige 4 functie uitgangen dienen dan weer voorzien te worden van versterkings transistoren met een open collector. Intussen is deze Next18 connector door de MOROP geaccepteerd en heeft als NEM connector de NEM662 code mee gekregen. Door de zeer geringen connector hoogte, n.l. 1,5 millimeter, is het mogelijk om dit type connector met decoder te gebruiken in ruimtes met een geringe inbouw hoogte. Een decoder zonder sound en met Next18 connector is maximaal 2,9 millimeter dik. Een decoder met sound en met een Next18 connector is maximaal 4,1 millimeter dik. De maten van een Sounddecoder met een Next18 connector zijn wat groter. Next18-S staat voor Sound.
Derhalve dient nog opgemerkt te worden dat de Next18 decoder ook geschikt is voor de schalen TT en H0.
De mechanische eigenschappen zijn als volgt;
Beschrijving. |
Next18. |
Next18-S. |
Decoder lengte; |
15,0 mm. |
25,0 mm. |
Decoder breedte; |
9,5 mm. |
10,5 mm. |
Decoder hoogte; |
2,9 mm. |
4,1 mm. |
MTC14.
Nadat de Next18 connector genormeerd is, stelde Marklin een MTC14 connector voor, in Januari 2012, voor gebruik in de N-schaal locomotieven. De belangrijkste reden voor deze ontwikkeling was dat de MTC14 in de dezelfde ruimte onder te brengen is als de NEM651 connector. Zo is het voor Marklin niet nodig om de chassis van de MiniTrix locomotieven aan nieuwe decoder posities aan te passen wanneer er meer polen nodig zijn. De connector aansluiting is ontleent uit de computertechniek, n.l. folie aansluiting welke 0,3 millimeter dik is. De contacten liggen aan de onderzijde van de decoder. Wanneer de decoder in de connector is gestoken, wordt door een beugel de verbinding vergrendelt. Door het ontbreken van SUSI, een luidspreker uitgang en buffer condensator aansluiting, zal de MTC14 vooral product specifiek blijven. Alleen de firma Doehler en Haass produceert decoders met de MTC14 connector voor de firma Marklin. De decoder afmetingen zijn vastgelegd op 14,3 x 9,2 millimeter.
De tabel geeft per schaal de actuele connector weer. Bij H0 met 21MTC en PluX zelfs twee uitvoeringen. Bij ruimte gebrek in H0 wordt ook wel de Next18 toegepast.
Betekenis. |
Schaal. |
beschrijving. |
NEM651. |
N, TT, H0. |
6 polige connector. 2 licht uitgangen. Soms met +, blauwe draad (ESU). |
NEM652. |
TT, H0, 0. |
8 polige connector. 1 pen is als index pen uitgevoerd tegen verdraaiing. Deze pen wordt vaak voor Funcie uitgang 1 gebruikt. |
MTX, 21MTC, NEM660. |
H0, 0. |
Eerste uitvoering om meer functie uitgangen aan te bieden. Er zijn vier varianten. Verdraaien kan schade berokkenen aan loc en decoder. Definieert tevens decoder grootte. |
PluX, 12/16/22, NEM658. |
(N), TT, H0, 0. |
Reaktie op tekort komingen op de MTC connector. Definieert tevens decoder grootte. |
Next18, NEM662. |
N, TT, H0. |
Zeer klein en compacte connector. Definieert tevens decoder grootte en imbouw ruimte. |
MTX14. |
N. |
MiniTrix/Marklin ontwikkeling. 1 decoder leverancier. Doehler & Haass. |
ESU spoor 1. |
1, G. |
Twee rijen stekker pennen. Niet genormeerd. Afwijkende varianten. |
PluG, NEM663. |
G. |
VHDM definitie. Ontwikkeld door Massot voor tuinspoor banen. Heeft nauwelijks ingang gevonden. |